.
.
.(Ervin Jahić, Nemjesto, Biblioteka poezije, Zagreb, 2015. godina)
.
.
U savremenoj poeziji jezik se pojavljuje kao glavni junak i anticipira značenja koja se preslikavaju u svoj svojoj punoći. Punoća jezika ostvaruje punoću značenja a punoća značenja vraća se jeziku i njegovim osobenostima i pravilima. Jezik opstoji kao literarni junak i ne više samo kao znak. Najbolji primer za to je zbirka Ervina Jahića koja jezikom poezije podražava jezik stvarnosti, a poezija kao njen odvojeni domen dobija na značaju iz razloga što je neposrednim kazivanjem moguće napisati i više od onoga što se može reći i uspeti iskazati. Zato se savremena poezija okreće jeziku i njegovoj moći da sobom upućuje na stvarnost izvan sebe i da na taj način posvedoči o svojoj referencijalnoj funkciji i proizvodu u poeziji, jednostavnim rečima rečeno, tekstu poezije koji nije samo to, tekst. Iz tog razloga se o jeziku govori kao medijumu pomoću kojeg nastaju reči i stvari, ali se istovremeno i gube u tom momentu, trenutku nastajanja.
Pesnik intonira zbirku ciklusom Kako stvari dišu kojim se nadovezuje na svoju prethodnu zbirku Kristali Afganistana u kojoj takođe nailazimo na pesmu Kako stvari dišu.
Žena moja i ja dišemo kako znamo
Brod diše oporo na moru
Koje diše tajno
Svemir diše da ne diše
A zvijezde stenju i tek nečujno dišu
Diše vrijeme kroz umorno sunce
Prostor zaboravlja disati
Svod diše nebom koje nekako diše
(Napamet znam sve vaše snove
Ali ne znam kako snovi vaši dišu)
U zbirci Nemjesto i sa ciklusom Kako stvari dišu pesnik nastavlja svoje pitanje iz prethodne zbirke odgovorom recepijentu da je pesma “skrojena od problema“ i da ona “smjera metafizičkoj raspravi“ koja nam može pomoći da “stvari nazovemo pravim imenom“. To se može postići samo slobodom jer pesnik kaže: “U dobroj poeziji sloboda je zakon najvišega reda. I kad sužnji pevaju o njoj, jer im je uskraćena, njihovu pjesmu pjeva nenadzirani i neuzapćeni jezik, koji je sama kuća bića“. Prihvatajući Hajdergerovu maksimu prema kojoj je “jezik kuća bitka“, pesnik daje jeziku poezije najveću ulogu u kreiranju pesničkog iskaza. Zato o poeziji Ervina Jahića možemo govoriti i kao o jezičkoj poeziji u kojoj “proziran jezik“ sadrži nekada i religijski podtekst (u pesmi Svega se sjećam stoji: moja majka / bolji svijet mi je pod njezinim nogama). Ovom poezijom se proširuje uticaj na društveni angažman, a temelj ovakvom pisanju dali su “novi američki pesnici“ koji su uticali i na to da rečenica postane osnovna jedinica, i da ona organizuje samo pisanje.
U sledećim redovima ćemo pokušati da navedemo samo neke od tema koje pesnik transformacijom motiva koristi u svojim pesmama. U pesmi Savršena kompozicija stoji:
Ide moje lice niz litice, vuče duh svoj za sobom.
Gdje to, gospodine lice, idete, odoste,
pitam.
i ovu temu možemo dovesti u vezu sa pripovetkom “Nos“ Gogolja, koja je nadrealna i groteskna. U pesmi Da mi je napisati kitap stoji:
Nurudinovu knjigu da mi je napisati
i Ervinovu
podvojenu dakako, ali za umjetnost na plodan način
i u njoj pesnik želi napisati knjigu koja “će mu raditi o glavi“ jer navodi da su “takve knjige jedino istinite“, i u drugom redu ispisuje svoje ime, pored fikcijskog junaka, i tom prilikom ne možemo a da se ne prisetimo velikog Borhesa i Servantesa i njegovog Kihota koji čita o samom sebi knjigom kojom se otvaraju granice između fikcije i fakcije.
Navodeći sledeće stihove prisećamo se latinskog heksametra stat rosa pristina nomine, nomina nuda tenemus (od ruže negdašnje osta ime, imena tek gola imamo)
Valjalo bi, naravno da bi valjalo, ruži ne odreći ime,
mada će ona i bez njeg mirisati.
koji nam mogu dati odgovor na pitanje kako stvari dišu. Stvari dišu onda kada im damo ime.
.
.
.
.
