.
.
…………………..( Danijela Jovanović, Afroamerička poezija, Balkanski književni glasnik, Beograd, 2015 )
.
…..Danijela Jovanović diplomirala je na Odeljenju za istoriju na Filozofskom fakultetu u Beogradu. U okviru edicije Prvenac objavljen joj je roman Vatra. Njen prevodiački korpus obuhvata knjige prevoda: Enes Halilović, Leaves on the water, 2009; Brajan Henri, Karantin, 2010; monografija: Romi u Jevrejskom logoru Zemun, 1941-1942, 2012. Autorske radove i književne prevode objavljuje u periodici. Član je Srpskog književnog društva i stalni saradnik BKG . U zbirci Afroamerička poezija donosi prevode pesama napisanih od strane književnika afričkog porekla koji su živeli u SAD-u.
…..U zbirci se nalaze prevodi pesama brojnih autora kao što su: Sodžurner Trut, Angelina Veld Grimke, Efi Li Njusam, Fenton Džonson, Kaunti Kalen, Melvin B. Tolson, Poli Marej, Margaret Voker,Norman Džordan, Niki Đovani i drugi. Pored prevoda pesama, knjiga Afroamerička poezija sadrži bibliografske podatke o autorima uz svako poglavlje, dodatne napomene i objašnjenja određenih anglicizama, događaja, te bitnih datuma. Na početku zbirke, a u funkciji predgovora, Jovanovićeva upoznaje čitaoce sa odrednicom afroameričke književnosti, kao i sa istorijskim i političkim dešavanjima koja su prethodila ustanovljavanju afroameričke literature i autora koji stvaraju u okviru nje. Autorka ističe da tokom 70-ih godina afroamerička poezija postaje prihvaćena od strane akademskih krugova kao legitimni, ali poseban deo američke književnosti.
…..Odrednica afroamerički/afroamerička jeste nešto što povezuje autore poezije koji su obuhvaćeni zbirkom. U današnjem kontekstu, ova poezija svakako prevazilazi odrednicu afroamerička, kako u smislu tema, tako i u pogledu stila. Neminovno je da svaki od autora i autorki nudi čitaocima drugačije stilski obojene stihove, različite teme, motive i pristupe istima. Postoji, ipak, niz motiva koji prožimaju gotovo sve pesme zbirke i upravo ti motivi doprinose da ova poezija ima zaseban identitet. Nezadovoljstvo aktuelnim klasnim poretkom, kao i rasna i polna neravnopravnost, osnovna su pokretačka snaga, izvor tema i inspiracije autora. Želje za slobodom i ravnopravnošću vežu i drže na okupu pesme proistekle iz pera različitih pesnika, konstrušući na taj način kompaktibilnu celinu.
…..Centralni motivi javljaju se neretko sa svojim kontrasnim parom, što povećava intenzitet prvih. Tako su u pesmama dominantni parovi sloboda-ropstvo, beli-crni, muškarci-žene, robovi-robovlasnici i slični. Sloboda u stihovima, pored svog univerzalnog značenja, nosi različita viđenja iste:
Put ka slobodi,
Put koji vodi što dalje od
Crnila
Stomaka ajkule
(Melvin B. Tolson)
…..Crna boja, prevashodno crna koža, osnovno je distinktivno obeležje Afroamerikanaca. U pesmama je upravo crno osnovna prepreka ljudi da budu ljudi, da budu žene. Zbirku otvara pesma Zar ja nisam žena, koja je zapravo govor Sodžurner Trut povodom Konvencije ženskih prava. Erlin Stetson je ovaj govor pretočila u pesmu:
Rodila sam trinaestoro dece i gledala kako ih
Gotovo sve prodaju u rosptvo.
I kad sam ispustila majčinski krik,
Samo me je Isus čuo…
Pa, zar nisam ja žena?
…..Osim sa nejednakošću između muškaraca i žena, slobodnih i robova, žene Afroamerikanke bile su prinuđene da se bore i sa onima koji ih dele na crne i bele žene. Podređene po svim osnovnim humanističkim načelima, Afroamerikanke pišu stihove obilne iskrenim emocijama, izrazom bliskim narodu, bliskim nesrećnima, sputanima, željnima slobode, zapravo, pišu LJUDIMA.
Crno je lice Harijetino,
Još crnja je njena sudbina
Tamo u dubinama južnjačke divljine
I mračnim ponorima mržnje
(Margaret Voker)
Lirski subjekti su crne, nesrećne žene, predodređene da pate, ali spremne da zaborave i da se bore:
O, mala, crna, devojko,
Koja si rođena da budeš praćena tugom,
Zadrži u sebi sve od kraljica
A zaboravi da si jednom bila robinja,
I nek se onda tvoje sočne usne razvuku i glasno
Se nasmej sudbini!
(Gvendolin B. Benet)
…..Crno kao distinktivno obeležje ljudi, crno kao niža odlika niže klase, crno kao manje ženstveno, kao manje ljudsko doživljava različite varijacije u pesmama. Pored crne žene, muškarca, devojke, deteta koji su markirani kao crno koje manje vredi, nailazimo na simbole crne mačke ili braon leptira koji dele ljudsku crnu sudbinu i nose snažnu poruku gorućih problema:
Samanta je moja crna mačka.
Crna sa žutim očima.
Došla je sa ulice.
(Ulični crnja bez dlaka u ušima.)
Opasna je.
Nije čistokrvna, ali meni to ne smeta.
Nisam ja rasista.
(William J. Harris)
…..Robovlasnici, belci, ljudi, ne žele da budu jednaki sa crncima, obojenima, neljudima jer se plaše, objašnjava Rej Djurem u pesmi Konačna jednakost. Iako ne žele da im čovek crne kože voli sestru, da ona voli njega, da žive i jedu zajedno, ipak postoji jedna očiglednost: ne odlučuju oni o tome ko je manje, a ko više čovek i postoji nešto što, bili crni ili beli, imali novca i robova ili sami bili robovi, ne mogu izbeći:
…Plašiš se da ću doći da živim pored tebe-
Ali zbog ove atomske bombe Džo,
Izgleda da ćemo umreti zajedno.
.
.
.
.
